Frans. A. BROCATUS
2014 Utrecht Uitgeverij Xanten
ISBN 9789491446146
Luna. Het werd een bijzonder mooie maanreis van Frans A. Brocatus. De schrijver neemt je als lezer mee in een erg verrassende belevingswereld van Toon, het hoofdpersonage.
Als romandebuut laat deze een wel zeer plechtige indruk. Zelf ben ik aan het boek begonnen met ‘kijken’ naar autistische kenmerken van Toon. Omdat deze zo expliciet vermeld staan op de achterflap.
“Luna is het romandebuut van Frans A. Brocatus. Nadat bij hem de diagnose Autisme Spectrum Stoornis (ASS) werd gesteld in 2011, vielen vele puzzelstukjes voor hem op hun plaats. Het is geen toeval dat de hoofdpersoon in de roman, Toon, autistische kenmerken vertoont”
Uiteraard stelt zich de vraag of een autistische auteur ook een autistisch personage hoeft neer te zetten. Frans A. Brocatus heeft al langer bewezen over een gezonde, intrigerende dosis fantasie te beschikken.
De Triade aan autisme kenmerken ben ik in het boek niet in uitgesproken vorm tegengekomen. Autisme wordt hierdoor dan ook geen karikatuur en niet het beangstigende dat mensen gelijk hebben bij het horen van het hoge woord. Je bent autistisch of je bent het niet, je bent het niet veel of een beetje. De kenmerken kunnen verschillen daarom heet het ook ASS, autismespectrumstoornis. Zoveel individu’s zoveel autismes zijn er. Ieder zijn eigenheid. Maar aan de Triade beantwoorden ze wel allemaal, mensen op het spectrum.
Toon groeit op in een normaal gezin met normale gevoelspatronen. Toon beleeft in zijn jeugd wel enkele zeer dramatische voorvallen. De auteur weet op een verbluffend aangrijpende wijze de beleefwereld, of gedragswereld van Toon, te om- en beschrijven zonder deze direct aan die voorvallen-voor-het-leven te koppelen. Misschien schuilt daar precies het autisme van Toon, nml. dat hij zich niet gemakkelijk loskoppelt van een ingeslagen pad of gevoel.
Het onvermogen om de (be)leefwereld bespreekbaar te maken. De oorspronkelijke eerste gevoelens blijven steeds latent aanwezig bij Toon. Er wordt mee geleefd maar ze worden niet afgesloten noch verder uitgediept.
In stilte, non verbaal, is Toon een passionele man. Maar er is geen echte wederkerigheid in zijn relaties.
Het overzicht wordt bijzonder mooi behouden door de korte hoofdstukken en de titels, die telkens de personages, waarover dat hoofdstuk handelt, bevatten.
Je loopt op die kundige manier niet verloren in verschillende verhaallijnen en families. Ook deze handige ‘truck’ kan ik terugkoppelen aan autisme, een sterke houvast, handvaten door de auteur zelf gecreëerd.
De weerkerende intense nachtmerries zijn typerend ook voor het autisme van Toon. Autisme verwerkt de indrukken voortdurend maar niet meteen hic et nunc. Met uitstel, vertraagd waardoor nachtmerries of belevingsdromen frequenter voorkomen.
Toon heeft een leven met beperkt en vast patroon. Al heel snel heeft hij een vast doel voor ogen, slachter worden, en dat blijft hij zijn hele leven.
De auteur gaat erg ver in de detailbeschrijving van veelvuldige seks belevenissen door Toon zelf of door anderen. Of dit bewust in het verhaal wordt gezet of niet wordt niet echt duidelijk. Het valt wel op dat Toon de dingen beleeft en dat hij zelf geen aanzet geeft tot beleving of fantasie. Het overkomt hem allemaal en Toon laat het gebeuren.
Het boek komt in een stroomversnelling qua schrijf intentie van de auteur en genot voor de lezer. De mooiste zin ‘waar tranen als gordijnen tegen de ramen hingen’ sluit ook het boek af, met een traan.
Bijzonder Luna. Het lezen meer dan waard!
Sabrina Maes. Oktober 2014.
