Lopen op de grens…
Letterlijk ‘lopen op de grens’. Rugzakloop. Je zou wel gek wezen met dergelijk zonnig lenteweer om niet de natuur op te zoeken, toch?
Al 30 jaar rijd ik de grens tussen Bels en Holland over en mijmer ik over kinderstijd. Mijn kinderstijd. Hoe imposant het Fort Spinola was dat mijn vader bezat. Hoe exclusief, excentriek en indrukwekkend dat ik als ukkepuk – nou ja jonge blomme dan – met de fiets en picknickmand mij begaf naar mijn eigen ‘zwemvijver’.
Fort Spinola.
Fort Fuentes.
Dansen op de grens tussen geschiedenis en verleden. Mijn verleden.
En dan is vandaag daar plots de dag dat ik de auto aan de kant zet en die dijk oploop.
Scherend langs de achterkant van Fort Spinola, mijn privé strand&zwemvijver van weleer.
Ik mijmer verder in de tijd en herinner me de gracht waaraan ik – ook vaak ’s nachts – mijn vader hielp om de waterpompen op gang te houden. Zij moesten het (ijzer) houdende water wegpompen.
Mijn vader kocht de grond om te ontginnen. Prachtig wit rijnzand werd uitgegraven en per camion aan de man gebracht. Strandzand met witte schelpjes. Uren schelpjes zoeken in de zon, op mijn handdoek.
In mijn eentje.
Ook vandaag hoor ik de stilte. Enkel een blaffende hond en in de verte een landbouwmachine maken het plaatje compleet. Ik sluit mijn ogen en geniet van het zonnetje.
Prachtig is het hier om te lopen.
Mijn plezier kan niet op als ik even later een Toeristenmap zie met een heuse uitleg over ‘mijn’ Fort Spinola. Ik heb geleefd, gespeeld, gezond in geschiedenis.
Ik herinner me ook dat tussen die schelpjes rare kwastjes zaten en zwarte ‘stenen’. Ook de groenen-van-weleer hadden dit ontdekt. De kwastjes bleken mammoetwervels de zwarte steentjes haaientanden.
De ‘groenen’ blokkeerden ook even de pret, herinner ik me. Ze legden de werken stil. De wervels en de haaientanden belandden in een museum. Ergens in Hulst. Dat wordt de volgende op-zoek-tocht.
Onder mijn paradijs zaten de resten van Fort Fuentes/Spinola.
Een duik in de geschiedenis leert:
Fort Fuentes werd kort na 1591 opgericht om het Land van Waas te beschermen tegen aanvallen vanuit Hulst. In dat jaar veroverde prins Mauritz van Oranje Hulst op de Spanjaarden. Na deze verovering hielden de Staatsen strooptochten in Spaans gebied waarbij onder meer de parochiekerk van Sint-Gillis-Waas zware schade opliep. Het Spaanse antwoord was de oprichting van enkele forten op de smalle niet overstroomde strook tussen De Klinge en Kieldrecht.
Fort Fuentes speelde ook een belangrijke rol bij de verovering van Hulst door de Spanjaarden in 1596. Landvoogd Albrecht van Oostenrijk (de latere aartshertog) had in het fort zijn hoofdkwartier ingericht en dicteerde er de capitulatievoorwaarden voor de overgave van Hulst. In 1626 werd het fort opnieuw versterkt nadat de Hollanders een mislukte aanval hadden ondernomen. Het fort werd omgedoopt tot Fort Spinola, naar de toenmalige opperbevelhebber van de Spaanse troepen Ambrogio Spinola. Fort Spinola was een vierhoekig gebastioneerd fort omgeven door een natte gracht en een bedekte weg met glacis. Deze versterking kon niet beletten dat het fort in 1645 door de Staatsen werd veroverd als voorbereiding op het beleg van Hulst.
Bij de vredesgesprekken na afloop van de Tachtigjarige oorlog werd bepaald dat Fort Spinola in Staatse handen zou blijven om op die manier een enclave in Spaans gebied te vormen. Deze afspraak bleef echter dode letter. In 1673 kwam het fort achter de Koningsdijk te liggen en verloor het zijn militaire betekenis. Tot het begin van de 20ste eeuw bleef de versterking vrij goed bewaard. Zandwinningen in de omgeving en de uitbouw van een boerderij zorgden er echter voor dat het fort vandaag vrijwel onzichtbaar is. Onlangs werd op de restanten van het fort een metalen vaandel geplaatst dat de ligging van het fort duidelijk maakt voor de fietsers op de Koningsdijk.
En daar liep ik vandaag, na 30 jaar, op en af de Koningsdijk, langs de oude linie. Genietend van een windje, de zon en mijn kinderstijd.
Prachtig toch. Lucky me!
